عَبْدالله بن جَحْش بن رِئاب بن یعْمَر اَسَدی
عَبْدالله عَمَّهزاده رسول خدا(ص) و نامِ مادرش اُمَیمَه بود .آنحضرت عَبْدالله را در رأسِ گروهی هشت نفره از مهاجران ، برای تعقیبِ کاروانی انتخاب و اعزام کردند . پیامبر خدا(ص)هنگامِ عزیمتِ مردانِ سَریه ، نامَهای به عَبْدالله داده و فرمودند : پساز دو روز راهپیمایی آن را بگشا و به مُفادِ آن عمل کن ! عَبْدالله حرکت کرد و دو روز بعد ، برابرِ دستور ، پیام را گُشوده و به این شرح قرائَت نَمود :
در سرزمینِ نَخْلَه میانِ طائِف و مکّهفرود آئید و گزارشِ تحرّکاتِ قُرَیش را ارسال کنید !
عَبْدالله و مردانِ سَریه به سرزمینِ نَخْلَه رسیده وکاروانی از قُرَیشْ رادرحالِ نزدیک شدن مُلاحَظَه کردند .
مردانِ سَریه و یا یکیاز آنان به نامِ عُکَّاشَه بن مِحْصَن اَسَدِی موی سرِ خود را تراشیده و وانمود کردند هَمَگی عازِمِ عُمْرَه میباشند .کاروانِ قُرَیش در روزهای آخرِ ماه رجبکه از ماههای حَرام میباشد ، به نزدیکی سرزمینِ حَرَم رسیده بود . مسلمانان از یکسو در ماهِ حَرام اِجازه نبرد نداشتند و از سوی دیگر چُنانچهتعلّل کرده و مشرکین واردِ سرزمینِ حَرَم میشدند ، حُرمتِ نبرد در مکانِ حَرام نیز شامِلِ آنان میشد و لِذا نبرد در خارج از محدوده حَرَمرا به نبرد در مکانِ حَرَم ترجیح داده و با اسیرکردنِ دو نفر وکسبِ غنائِمی از دشمن به مدینه بازگشتند .
حضرت رسول(ص) از اقدامِ عَبْدالله در ماهِ رَجَب راضی نبوده وبدونِ تصرّفِ در غنائِم ، منتظرِ فرمانِ الهی ماندند . بعد از این واقِعَه ، گروهی زبان به انتقاد از آنحضرت گشوده و گفتند که ایشان احترامِ ماههای حرام را رعایت نکردهاند . در این هنگامآیات 217 و 218 سُورَه بقره نازل شد .
217) یسْئَلُونَکَ عَنِ الشَّهرِ اْلحَرَامِ ...
ای پیامبر ! از تو درباره جنگ در ماه حرام میپرسند . بگو جنگ در ماه حرام گناهی است بزرگ امّا بازداشتن مردم از راه خدا و کُفْر ورزیدن به خدا و بیحرمتی به حَرَمِ خدا و اخراج مردم از آنجا گناهِ بزرگتری بوده و فِتْنَه از قتل بدتر است ...آنان که درراهِ خدا جهاد کردند منتظر رحمت خدا باشند - خداوند بخشنده و مهربان است .
پساز نزولِ این آیات ، پیامبر خدا(ص) غنائِم را پذیرفته و تقسیم فرمودند . عَبْدالله و یارانش از این که موردِ رحمت و بخششِ خداوندقرارگرفتند ، بسیار شادمان شدند .
عَبْدالله در جنگ اُحُد آرزو کرده بود که با دشمنِ نیرومندی مواجه و پساز نبردی سخت شهید گردد و گوش و بینی او را بِبُرَ ند . خداوند دعای عَبْدالله را مستجاب فرموده و او در همان غَزْوَه توسّطِاَبوالْحَکَم بن اَخْنَس بن شَرِیقْ شهید و مُثْلَه شد و لِذا ایشان رااَلْمُجَدَّع فِی الله یعنی مُثْلَه شده در راهِ خدا نامیدند .
به فرموده رسول خدا(ص) جنازَههای مُثْلَه شده عَبْدالله وحضرت حَمْزَه (ع) را در یک قبر گذاشتند .
منبع: سیمای صدر اسلام، علی شهبازی، 1392، سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران
2- مغازی واقدی ، ج 1 ، ص 14.
1- تاریخ یعقوبی ، ج1 ، ص 431 و 432 ، مُتَرْجَم .
2- مغازی واقدی ، ج1 ، ص 17 و 18، دربارَةِ تقسیمِ غنائِم ، نظراتِ متفاوتی مطرح کرده و لکن طبقات الکبری ، ج2 ، ص7 و 8 ، مُتَرْجَم ، نَحْوَةِ تقسیمِ غنائِم را مشابه دیگر سَرایا نوشته است . - تاریخ پیامبر اسلام ، ص 201 الی 203 - سیرَةِ نَبَویَّة ، ج1 ، ص 377 الی 382 ، مُتَرْجَم .