زَینَب بِنْتِ جَحْش بن رِئاب اَسَدی
زَینَب از قَبیلَه بَنی اَسَد و دخترِ اُمَیمَه : عَمَّه رسول خدا(ص) بودکه به خواستِ پیامبر (ص)، همسرِ زَید بن حارثه : پسرخوانده آنحضرت گردید .
تمایلِ رسول اکرم (ص) به ازدواجِ زَینَب با زَیدْ ، جهتِ از بین بردنِ تکبّر و نخوتی بود که از دورانِ جاهلیت در موردِ هم شأن نبودنِ بندگانِ آزاد شده با سایرین وجود داشت.
زَینَب و زَید بعلّتِ عدمِ سازش با یکدیگر که متأثِّر از همان فرهنگِ منحطِّ جاهلیت بود ، پساز مدّتی متارکه کردند .
خداوندِ تبارک و تعالَی طِبقِ آیه 37 سُورَه احزاب، برای اِبطالِ رسمِ دیگری از دورانِ جاهلـیت که همسرِ پسرخوانده را بر پدرخوانده، همانندِ همسرِ پسر بر پدر، حرام میدانستند و نظر به اینکه زَینَب نیز با این احساس که بندهای آزاد شده او را طلاق داده ، خود را کاملاً شکستخورده میدید ، فرمانِ عَقْدِ وی با رسول خدا(ص) را ابلاغ فرمودند و زَینَب در سال پنجم هجری پس از اُمّ سَلَمَه، به عقدِ آنحضرت در آمد .
37) وَ اِذْ تَقُولُ لِلَّذِی اَ نْعَمَ اللهُ عَلَیهِ وَ اَ نْعَمْتَ عَلَیهِ اَمْسِکْ عَلَیکَ زَوْجَکَ وَ ...
و بیاد آور آنگاه به کسی که خداوند نعمت به او داده بود و تو در حقّ او ( فرزند خوانده ات زَید ) احسان کرده بودی و گفتی همسرت را برای خودت نگهدار و از خداوند پیروی کن و چیزی را که خداوند عیان کننده آن بود در ضمیر خود پنهان می داشتی و از مردم می ترسیدی (که بگویند بر خلاف سنّتِ جاهلیت، همسر پسر خوانده ات را به عقد خود درآورده ای) و خدا سزاوارتر است که از او بترسی . پس چون زید از آن زن بی نیاز شد (جدا شد) ما او را به نکاح تو در آوردیم تا (در آینده) برای ازدواج مؤمنان با زنانِ پسرخواندگانشان ، آنگاه کهاز ایشان بی نیاز می شوند (آنها را طلاق می دهند) مشکلی نباشد و فرمان خداوند اجرا گردد.
در تاریخ نقل است که زَینَب خود را از سایرِ همسرانِ پیامبر (ص) برتردانسته و میگفت: شما را بستگانتان به عقدِ حضرت محمّد(ص)درآورده و لکن من را خداوند از آسمان جهتِ همسری آنحضرت انتخاب کرده است .
بنتِ جَحْش ابتدا بَرَّه نام داشت و پساز ازدواج با آن جناب به زَینَب تغییر یافت. ایشان زیباترین همسرِ رسول خاتم(ص) بود. زَینَب پساز رحلتِ آنحضرت، اوّلین زن از اُمَّهات مُؤمِنین بود که وفات کرد.
تاریخِ وفاتِ زَینَب را 20 هجری در مدینه ذکر کردهاند. از وی یازده حدیث روایت شده است.
منبع: سیمای صدر اسلام، علی شهبازی، 1392، سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران
1- تاریخ طَبَری ، ج 2 ، ص 415.
2- بَرَّة : مُؤنّث بَرّ و به معنی زن مهربان است . بَرَّة به کسی یا چیزی که از حوادث روزگار مصون باشد نیز اطلاق می شود.
3- تاریخ پیامبر اسلام، ص 59 – سیرَةِ نبویَّة ، ج 2 ، ص 385 ، مُتَرْجَم.