آیۀ استطاعت، آیۀ 97 سورۀ آل عمران است که: «ولله علی الناس حِجّ البیت من استطاع الیه سبیلا، ومن-کفرفان الله غنی عن العالمین» ـ :کسانی که استطاعت دارند باید برای خدا قصد حج بیت الله کنند و هرکس کفر ورزد، (بداند که) خداوند از جهانیان بی نیاز است.
آیۀ برائت، آیۀ سوم از سورۀ برائت است :«واذان من الله و رسوله الی الناس یوم الحج الاکبر، انّ الله برئ من المشرکین و رسولُه، فان تبتم فهو خیر لکم و ان تولیتم فاعلموا انکم غیر معجزی الله». : و آگاهی (و اعلامی) است از جانب خدا و رسولش به سوی مردم در روز حج اکبر؛ که خداوند و رسولش از مشرکان بیزارند، پس اگر توبه کنید برای شما نیکوست و اگر از فرمان خدا روی گردانید، بدانید که شما نمی توانید خداوند را به عجز آورید. در سال نهم رسول خدا(ص) آیات اول سورۀ برائت را که در آن اعلام برائت از شرک بود را به دست علی(ع) داد تا در روز حج اکبر(روز عرفه) بر مردم بخواند. برائت
آیۀ بعد از حج، آیۀ 200 سورۀ بقره است : «فاذا قضیتم مناسککم فاذکرواالله کذکرکم آبائکم او اشد ذکرا» :پس از فراغت از مناسک حج، آنچنان به یاد خدا باشید که به یاد پدرانتان هستید، و بلکه بیش تر از پدرانتان، یاد خدا کنید.
آیۀ صفا و مروه،آیۀ 158 از سورۀ بقره است: «ان الصفا و المروه من شعائر الله، فمن حج البیت او اعتمر فلاجناح علیه ان یطّوّف بهما، و من تطوّع خیرا، فان الله شاکر علیم»: صفا و مروه از شعائر خداوند است، پس هرکس حج و عمرۀ خانۀ خدا را به جای آورد عیبی ندارد که بین آن دو طواف(سعی)کند، و هرکس که نیکی انجام دهد، خداوند سپاسگزار و داناست. ــ»اساف
آیۀ متعۀ حج، آیۀ 196 سورۀ بقره است، به دلیل این بخش از آیه: «...فاذا امنتم فمن تمتع بالعمره الی الحج فما استیسر من الهدی». : و هنگامی که امنیت یافتید پس هرکس با ختم عمره، حج را آغاز کند پس آنچه از قربانی برای او میسر است ذبح کند.
از متن آیه روشن می شود: تقدم عمره بر حج در حج تمتع، حلیت محرمات احرام پس از اتمام عمره تا شروع مناسک حج، مشروعیت حج و عمره تمتع، فضیلت حج تمتع و وجوب قربانی در حج تمتع.
پیامبر(ص) تا زنده بودند به متعۀ حج عمل می کردند و هیچ آیه ای آن را نسخ نکرد.
آیۀ وجوب حج، آیۀ 97 سورۀ آل عمران است که وجوب حج برای اشخاص مستطیع به صراحت در آن بیان شده است: «ولله علی الناس حِجّ البیت من استطاع الیه سبیلا، ومن کفرفان الله غنی عن العالمین» : کسانی که توانایی دارند باید که برای خدا قصد حج بیت الله کنند و هرکس کفر ورزد، خداوند از جهانیان بی نیاز است.
در این آیه وجوب حج با تأکیدات قوی تری آمده است: جمله خبریه است و دلالت بر تأکید بیشتر دارد؛ تأکید خاص با لفظ جلاله«لله» که «لِ» آن تکلیفی است؛ کلمۀ «علی» وجوب تأکیدی با وصل بلافاصله به «لله» تأکید بر تأکید دارد؛ دو بار از مکلفین نام برده شده، «علی الناس»، «من استطاع»؛ وجوب انجام حج، متوجه مرد و زن، هر دو است؛ و ادامۀ آیه، تارک حج را کافر خوانده است.
دانشنامه حج، رضا کریمی واقف، 1392، جامی