ايرانيان و ايمان
مجمع البيانِ ـ في قولِهِ تعالى : «إن يَشَأْ يُذْهِبْكُم»ـ : يَعني إن يَشَإَ اللّه ُ يُهلِكْكُم «أيُّها الناسُ» و يُفنِكُم ، و قيلَ : فيهِ مَحذوفٌ ؛ أي إن يَشَأ أن يُذهِبَكُم يُذهِبْكُم أيُّها الناسُ «و يَأْتِ بآخَرِينَ» أي بقومٍ آخَرينَ غيرِكُم يَنصُرُونَ نَبِيَّهُ و يُوازِرونَهُ ، و يُروى أنّهُ لَمّا نَزَلَت هذهِ الآيةُ ضَرَبَ النبيُّ يَدَهُ على ظَهرِ سلمانَ و قالَ : هُم قَومُ هذا ؛ يَعني عَجمَ الفُرسِ .
مجمع البيان ـ درباره آيه «اگر بخواهد، شما را مى برد» ـ : يعنى اگر خدا بخواهد «اى مردم» شما را هلاك مى كند و نابودتان مى گرداند. به قولى: در اين آيه كلمه اى محذوف در تقدير است، يعنى: اگر بخواهد شما را ببرد، مى بردتان اى مردم «و عده اى ديگر را مى آورد»، يعنى مردم ديگرى غير از شما را مى آورد كه پيامبرش را يارى و مدد مى رسانند. روايت شده است كه وقتى اين آيه نازل شد، پيامبر دستش را به پشت سلمان زد و فرمود: آنان هموطنان اين مرد هستند، يعنى ايرانيان.
مجمع البيان : 3/187.