حلف الفضول

حِلف الفُضُول
در گذشته دور و سالیانِ سال قبل از اسلام ، پیمانی به نامِ حِلف الفُضُولبینِ جُرْهُمی‌ها وجود داشت که اساسِ آن دفاع از حقوقِ ستم‌دیدگانِ مکّه بود . نظر به اینکه اسامی پایه‌گذارانِ این پیمان از ماده فَضْلْ مشتق می‌گردید آنرا حِلف الفُضُول خواندند . بنا بر قولی دیگر چون سرانِ قُرَیش این پیمان را زائد اعلام کردند به همین دلیل حِلف الفُضُول نام گرفت .
بیست سال پیش از بعثت مردی واردِ مکّه شده و کالای خود را به عاص بن وائِل سَهْمی فروخت . عاص از پرداختِ بهای آن امتناع ورزیده و اصرارِ فروشنده برای دریافتِ ارزشِ کالایش نیز مُؤثّر واقع نمی‌شد .
سرانجام صاحبِ کالا تدبیری اندیشیده و برای رسیدن به طَلَبِ خود ،بر بالای کوهِ ابوقُبَیسْ رفته و با سُرُودنِ اَشعاری ، قلوبِ مردانِ قُرَیش را که در کنارِ کَعْبَه نشسته بودند متأثّر ساخت . زُبَیر بن عَبْدالمُطَّلِب از جمعِ قُرَیشیانِ حاضر برخاست و عِدَّه‌ای از سرانِ طوایفِ مختلفِ قُرَیش را به خانَه عَبْدالله بن جُدعان تَیمی فراخوانده و در آنجا پیمانی بستند که به موجبِ آن ، برای یاری ستم‌دیدگان و گرفتنِ حقِّ مظلومانِ مکّه ، همداستان می‌شدند .
آنان سپس با تکیه بر پیمانِ مذکور ، متاعِ خریداری شده توسّطِ عاص بن وائِل را از او پس گرفته و به صاحَبَش اِعادَه نمودند .
رسول خدا(ص) در این پیمان حضور داشته و بعدها فرمودند :حاضر نیستم این پیمان را با شتران سرخ‌مو تعویض کنم .
نظر به این که قراردادِ منعقد شده بینِ عِدَّه‌ای از سرانِ قُرَیشاز نظرِ هدف ، با پیمانِ جُرْهُمی‌ها یکی بود ، لِذا آن را نیز حِلف الفُضُول نام نهادند .