فرايض جامع
الإمامُ عليٌّ عليه السلام ـ في وصِيَّتِهِ لابنِهِ محمّدِ ابنِ الحَنَفيَّةِ ـ : يا بُنَيَّ ، لا تَقُل ما لا تَعلَمُ ،
بل لا تَقُل كُلَّ ما تَعلَمُ ؛ فإنَّ اللّه َ تباركَ و تعالى قد فَرَضَ على جَوارِحِكَ كُلِّها فَرائضَ يَحتَجُّ بها علَيكَ يَومَ القِيامَةِ و يَسألُكَ عَنها ، و ذَكَّرَها و وَعَظَها و حَذَّرَها و أدَّبها و لم يَترُكْها سُدىً ، فقالَ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ : «و لا تَقْفُ ما لَيسَ لَكَ بهِ عِلمٌ إنَّ السَّمْعَ و البَصَرَ و الفُؤَادَ كُلُّ اُولئكَ كانَ عَنهُ مَسؤولاً» .و قالَ عَزَّ و جلَّ : «إذ تَلَقَّوْنَهُ بألْسِنَتِكُمْ وَ تَقولُونَ بأفْواهِكُم ما لَيسَ لَكُم بهِ عِلْمٌ و تَحْسَبُونَهُ هَيِّنا و هُو عِندَ اللّه ِ عَظيمٌ» .ثُمّ استَعبَدَها بطاعَتِهِ فقالَ عَزَّ و جلَّ : «يا أيُّها الَّذينَ آمَنوا ارْكَعُوا و اسْجُدُوا و اعْبُدُوا رَبَّكُم و افْعَلُوا الخَيْرَ لَعلَّكُم تُفْلِحُونَ» .فهذهِ فَريضَةٌ جامِعَةٌ واجِبَةٌ علَى الجَوارِحِ .
امام على عليه السلام ـ در سفارش خود به فرزندش محمّد بن حنفيّه ـ فرمود: فرزندم! آنچه نمى دانى مگوى، بلكه همه آنچه را هم كه مى دانى مگوى؛ زيرا خداوند تبارك و تعالى بر همه اندامهاى
بدنت فرايضى مقرّر فرموده است كه روز قيامت با آنها در برابر تو حجّت مى آورد و نسبت به آنها تو را بازخواست مى كند و به اين اعضا و جوارح تذكر و اندرز داده و هشدارشان داده و به آنان ادب آموخته و به حال خود رهايشان نكرده است. [مثلاً ]خداوند عزّ و جلّ فرموده است: «از آنچه تو را بدان علمى نيست پيروى مكن كه همانا گوش و چشم و دل همگى بازخواست مى شوند» و فرموده است: «آن گاه كه آن [بهتان ]را از زبان يكديگر مى گرفتيد و با زبانهاى خود چيزى را كه بدان علم نداشتيد مى گفتيد و مى پنداشتيد كه كارى سهل و ساده است با اين كه آن امر نزد خدا بس بزرگ بود». سپس از اين اندامها خواسته است تا با فرمانبرى از خدا او را عبادت و بندگى كنند. خداوند عزّ و جلّ فرموده است: «اى كسانى كه ايمان آورده ايد! ركوع كنيد و سجده كنيد و پروردگارتان را عبادت و بندگى نماييد و كار خوب انجام دهيد شايد كه رستگار شويد». پس، اين يك فريضه جامع است كه بر اعضا و جوارح مقرّر گشته است.
كتاب من لا يحضره الفقيه : 2/626/3215 .