طبقات جويندگان دانش
الإمامُ عليٌّ عليه السلام : طَلَبَةُ هذا العِلمِ عَلى ثَلاثَةِ أصنافٍ ، ألا فَاعرِفوهُم بِصِفاتِهِم و أعيانِهِم : صِنفٌ مِنهُم يَتَعَلَّمونَ لِلمِراءِ و الجَدَلِ، و صِنفٌ مِنهُم يَتَعَلَّمونَ لِلإستِطالَةِ و الخَتْلِ ، و صِنفٌ مِنهُم يَتَعَلَّمونَ لِلفِقهِ و العَمَلِ
فأمّا صاحِبُ المِراءِ و الجَدَلِ تَراهُ مُؤذِيا مُمارِيا لِلرِّجالِ في أندِيَةِ المَقالِ ، قَد تَسَربَلَ بِالتَّخَشُّعِ ، و تَخَلّى مِنَ الوَرَعِ ، فَدَقَّ اللّه ُ مِن هذا حَيزومَهُ ، و قَطَعَ مِنهُ خَيشومَهُ
و أمّا صاحِبُ الإستِطالَةِ و الخَتْلِ فإنَّهُ يَستَطيلُ عَلى أشباهِهِ مِن أشكالِهِ ، و يَتَواضَعُ لِلأغنِياءِ مِن دونِهِم ، فهُوَ لِحَلوائهِم هاضِمٌ ، و لِدينِهِ حاطِمٌ ، فأعمَى اللّه ُ مِن هذا بَصَرَهُ ، و قَطَعَ مِن آثارِ العُلَماءِ أثَرَهُ
و أمّا صاحِبُ الفِقهِ و العَمَلِ تَراهُ ذا كَآبَةٍ
و حُزنٍ ، قَد قامَ اللَّيلَ في حِندِسِهِ ، و قَدِ انحَنى في بُرنُسِهِ ، يَعمَلُ و يَخشى ، خائفا وَجِلاً مِن كُلِّ أحَدٍ إلاّ مِن كُلِّ ثِقَةٍ مِن إخوانِهِ ، فشَدَّ اللّه ُ مِن هذا أركانَهُ ، و أعطاهُ يَومَ القِيامَةِ أمانَهُ .
امام على عليه السلام : جويندگان اين دانش سه گروهند. هان! آنان را به اسم و رسم بشناسيد: گروهى از آنها دانش را به منظور ستيزه و جدل مى آموزند، گروهى براى بزرگى كردن و فريفتن فرا مى گيرند و گروهى براى فهميدن و به كار بستن مى آموزند
اما آن كه براى بحث و جدل مى آموزد در انجمنهاى بحث و مذاكره علمى، مردم آزارى و ستيزه گرى مى كند، به فروتنى تظاهر مى كند، ولى از پرهيزگارى تهى است. از اين رو، خداوند كمر او را بشكند و بينى اش را به خاك مالد
و آن كه براى بزرگى كردن و فريفتن مى آموزد، بر همتايان خود گردن فرازى مى كند، اما در برابر توانگران كه [از نظر علمى ]كمتر از آنهايند و فروتنى مى نمايد. شيرينى آنها را مى خورد و دين خود را درهم مى شكند. پس، خداوند ديده چنين كسى را كور گرداند و [نام و ]اثرش را از ميان آثار علما بر اندازد
و آن كه براى فهميدن و به كار بستن فرا مى گيرد، او را مى بينى كه دلگرفته و غمزده
است. در تاريكى شب برخاسته و در بُرنُس .خود خزيده است. كار مى كند و ترسان است؛ از همه كس، جز برادران مورد اعتماد خويش، بيمناك و هراسان است. خداوند اركان [وجود ]چنين كسى را استوار گرداند و روز قيامت امانش دهد.
الأمالي للصدوق : 727/997 .