بَقیع
واژه بَقیع به زمینِ گسترده و پردرختی اطلاق میشود که در آن ریشه و کُنْدِه درختانِ قطع شده وجود داشته باشد .
تا قبل از اسلام ، اهالی مدینه برای دفنِ اَموات ، مَحَلّ مناسبی نداشته و لِذا جنازههای خود را در مکانهای متفرّق و حَتّی منازلِ مسکونی به خاک میسپردند .
پیامبر اکرم(ص) پساز هجرت به مدینه ، مکانِ بَقیع را که در مشرقِ آن شهر قرار داشته و نامِ اصلیاش بَقیع الغَرْقَد بود ، جهتِ دفنِ اَموات انتخابکردند .
بَقیع با گسترشهای بعدی ، به صورتِ کنونی که تا حدودیمستطیل شکل است درآمد . اَبعادِ تقریبی بَقیع به طولِ صد متر و عرضِ صد و هشتاد متر میباشد .
حدودِ ده هزار نفر از اَصحاب و یارانِ رسول خدا(ص) در بهشت بَقیعبه خاک سپرده شدهاند .
به دستورِ پیامبر (ص) ، اوّلین کسی که در خاکِ مقدّسِ بَقیع دفن شد ، یکی از مهاجرین و اَصحابِ آنحضرت به نامِ عُثْمان بن مَظْعُون بود .
پساز وی ، فرزندِ هجده ماهه رسول اکرم (ص) : ابراهیم ، فوت کرد .هنگامیکه از آنحضرت پرسیدند ابراهیم کجا دَفْن شود ؟ایشان فرمودند : عِنْد قَبر اَخِی ، عُثْمان بن مَظْعُون ، کنارِ قبرِ برادرم عُثْمان بن مَظْعُون .
اَسْعَد بن زُرارَه اَنصاری سوّمین نفری استکه در بَقیع به خاک سپرده شد .به استنادِ بعضی روایات ، آرامگاهِ حضرت فاطِمَه زَهْراء سلام الله علیها نیز در بَقیع میباشد .گفته شده که سالها بعد از وفاتِ آن بانوی مکرّم اسلام سلام الله علیها سنگ نَبِشْتَهای را با نامِ ایشان در بَقیع رؤیت کردهاند . علیاَیحالاخبارِ بسیاری نیز راجع به دَفْنِ زَهْرای اَطْهَر سلام الله علیها در کنارِ مرقدِ شریفِ پیامبر خدا(ص) و یا منزلِ مسکونی ایشان وجود دارد .
مَضْجَعِ شریفِ چهار نفر از امامانِ بزرگوارِ شیعه علیهم السلام ، به شرحِ زیر در بهشتِ بَقیع قرار گرفته است :
حضرت امام حَسَن مُجْتَبَی(ع) که به سال 50 هجری ، در سِنِّ چهل و هفت سالگی وفات یافتند .
حضرت امام زین العابدین(ع) که به سال 95 هجری ،در سِنِّ پنجاه و هفت سالگی وفات یافتند .
حضرت امام محمّد باقِر(ع) که به سال 114 هجری ، در سِنِّ پنجاه و هفت سالگی وفات یافتند .
حضرت امام جَعْفَر صادِق(ع) که به سال 148 هجری ،در سِنِّ شصت و پنج سالگی وفات یافتند .
قُبورِ امامانِ شیعهعلیهم السلام تا ماه شوّال سال 1344 قمری ، دارای بارگاه و ضریح بود که پساز آن ، به دستورِ دولت سعودی تخریب گردید .
عبّاس بن عَبْدالمطلِب : عموی پیامبر (ص) همزمان با سال 32 هجری و پساز هشتاد و هفت سال سِنّ وفات کرد . قبرِ ایشان در نزدیکی آرامگاهِ امامان شیعهعلیهم السلام قرار دارد .
فاطِمَه بنت اَسَد : مادرِ حضرت علی(ع) ، به سال سوّم هجری از دنیا رفت . مَحَلِّ دفنِ ایشان ، مجاورِ مقبره امام حَسَن مُجْتَبَی (ع) است .
دخترانِ رسول الله(ص) به اسامی : رُقَیه ، اُمِّ کُلْثُوم ، زَینَبو پسرانِ آنحضرت : ابراهیم و عَبْدالله در بَقیع آرمیدهاند .
قُبورِ نُه تن از همسرانِ پیامبر (ص) به نامهای : جُوَیریه ، سُودَه ، عایشَه ، ماریه قِبطیه ، حَفْصَه ، اُمِّ حَبیبَه ، اُمِّ سَلَمَه ، صَفیه و زَینَب در بَقیع میباشد .
عَبْدالله بن جَعْفَر طَیار ، عَقیل بن اَبیطالب ، اسماعیل : فرزندِ امام جَعْفَر صادِق (ع) ، مالِک بن اَنَس ، اَبو سَعید خُدْری : از شیعیانِخاصِّ حضرت علی (ع) ،حَلیمَه سَعْدیه و سَعْد بن مُعاذ در بَقیعبه خاک سپرده شدهاند .
دو نفر از عمّههای پیامبر (ص)که عاتِکَه و صَفیه نام داشتند ،اُمّ البَنین : همسرِ حضرت علی (ع) و همچُنین مِقْداد بن اَسْوَد ، جابِر بن عَبْدالله اَنصاری ، عَبْدالله بن مَسْعُود و ... از میهمانانِ بهشتِ بَقیعاند .
قُبورِ تعدادی از مجروحینِ اُحُدکه پساز پایانِ نبرد به شهادت رسیدند در بَقیع میباشد .
قُبورِ شهداءِ فاجعه هولناک و تأسُّفآورِ حَرَّه نیز در بَقیع قرار دارد .
گفته شده که ، اَبوسُفیان بن حَرْب : پدرِ مُعاویه به سال 31 هجری ،پساز نود سال عُمْرْ در بَقیع مدفون شد .
سَعْد بن اَبی وَقّاص مُقارِنِ سال 55 هجری ، در قصرِ خود کهبه فاصِلَه ده مایل از مدینه قرار داشت فوت کرد . جنازه وی جهتِ تدفینتا بَقیع تشییع و همانجا به خاک سپرده شد .
منبع: سیمای صدر اسلام، علی شهبازی، 1392، سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران