مناجات امام على عليه السلام

تنبيه الخواطر ـ به نقل از عروة بن زبير ـ : در مسجد پيامبر صلى الله عليه و آله نشسته بوديم و از احوال اهل بدر و بيعت رضوان ياد مى كرديم. ابو درداء گفت : اى جماعت! دوست داريد از كم مال و ثروت ترين مردم و پارساترين و سخت كوش ترين آنان در عبادت به شما خبر دهم؟ گفتند : او كيست؟ گفت : على بن ابى طالب عليه السلام عروه مى گويد : به خدا قسم همه كسانى كه در آن جمع بودند روى خود را از ابو درداء برگرداندند. سپس مردى از انصار، به نام عويمر، در مخالفت با سخن او گفت : تو حرفى زدى كه هيچ كس درباره آن با تو موافق نيست! ابو درداء گفت : اى جماعت! من آنچه ديده ام نقل مى كنم و هر يك از شما نيز آنچه ديده است بازگو كند. من ديدم و شاهد بودم كه على بن ابى طالب در ميدانگاه هاى محلّه بنى نجّار بود و از موالى خود كناره گرفت و از نظر كسانى كه پشت سرش بودند ناپديد شد و در ميان نخلچه ها خود را پنهان كرد و من او را گم كردم و با خود گفتم : به خانه اش رفته است. اما ناگاه آوازى حزين و نغمه اى اندوهناك شنيدم كه مى گويد : الهى! چه بسيار گناهان مهلكى كه با نعمت خود از كيفر دادن آنها بردبارى ورزيدى و چه بسيار جرايمى كه با بزرگوارى خود از برملا كردن آنها چشم پوشيدى. الهى! گر چه عمرى را در نافرمانى تو گذراندم و گر چه گناهانم در نامه اعمال من بسيار گشته است، اما جز به آمرزش تو اميد نبسته ام و رجايم جز به خشنودى تو نيست. آن صدا توجه مرا به خود جلب كرد و در پى آن رفتم. ناگاه ديدم كه خود على بن ابى طالب است. خودم را پنهان كردم و كوچكترين تكانى نخوردم تا صدايش را بشنوم. ديدم در آن دل شب كه ساعات آخر خود را مى گذراند، چند ركعت نماز خواند و سپس به دعا و زارى و گريه و راز و نياز پرداخت و از جمله سخنانى كه در راز و نيازش با خداوند عز و جل گفت، اين بود : بار خدايا! وقتى به گذشت تو مى انديشم گناهم در نظرم ناچيز مى آيد و آنگاه كه به شدّت بازخواست تو فكر مى كنم مصيبت خود را بزرگ مى بينم. سپس گفت : آه كه اگر در كار نامه ها گناهى را بخوانى كه من از يادش برده ام و تو آن را ثبت كرده اى، پس بگويى : او را بگيريد. اى واى بر اين دستگير شده كه نه عشيره اش توانند نجاتش دهند و نه قبيله اش به حال او سودى رسانند و آنگاه كه درباره او ندا آيد، خلايق به حالش ترحّم كنند سپس گفت : آه از آتشى كه جگرها و گُرده ها را مى پزد؛ آه از آتشى كه شوق بريان كردن دارد؛ آه از شعله هاى انبوه دوزخ. او سپس بسيار گريست و من ديگر هيچ حسّ و حركتى از وى نشنيدم. با خودم گفتم : از بسيارى شب زنده دارى، خواب بر او غلبه كرد؛ بروم او را براى نماز صبح بيدار كنم. وقتى نزديكش رفتم ديدم مانند چوب خشكى افتاده است. تكانش دادم اما حركتى نكرد، خواستم دست و پاى او را جمع كنم اما جمع نشدند. گفتم : انا للّه و انا اليه راجعون؛ به خدا قسم كه على بن ابى طالب مُرده است. زود خودم را به منزلش رساندم تا خبر مرگ او را به خانواده اش بدهم. فاطمه گفت : اى ابو درداء! حال و روز و ماجرايش چگونه بود؟ من داستان را به او گفتم. فاطمه گفت : به خدا قسم اى ابو درداء! اينكه تو مى گويى حالت غشوه اى است كه از ترس خداى متعال او را مى گيرد. سپس مقدارى آب آوردند و به صورت على عليه السلام پاشيدند و او به هوش آمد و به من كه مى گريستم نگاه كرد و گفت : گريه ات براى چيست، اى ابو درداء؟ گفتم : براى اين وضعى كه مى بينم به سر خودت آورده اى. گفت : اى ابو درداء! پس، چه حالى خواهى داشت اگر آنگاه مرا ببينى كه براى حسابرسى فرايم خوانده اند و گنهكاران به عذاب يقين كرده اند و فرشتگان خشن و سختگير و دوزخبانان بى رحم مرا در ميان گرفته اند و مرا در برابر خداى جبّار نگه داشته اند و دوستان مرا تنها گذاشته اند و همه مردم به حال من دلسوزى مى كنند. آنگاه دل تو براى من كه در برابر كسى ايستاده ام كه هيچ نهفته اى بر او پوشيده نيست، بيشتر خواهد سوخت. ابو درداء مى گويد : به خدا قسم كه من چنين حالتى براى هيچ يك از اصحاب رسول خدا صلى الله عليه و آله نديدم.