اُمِّ کُلْثُوم بنت عُقْبَه بن اَبی مُعَیط اُمَوی
اُمِّ کُلْثوم صَحابِیه ، همسرِ عَبْدالرَّحْمَن بن عَوف ، خواهرِ وَ لید بن عُقْبَه و خواهرِ مادری عُثْمان بن عَفّان میباشد . اُمِّ کُلْثوم پساز انعقادِپیمانصلح حُدَیبیه ، بطور پنهانی از مکّه به مدینه رفت . برادرانِ وی شامِلِعُمَارَه بن عُقْبَه و وَ لید بن عُقْبَه از رسول خدا(ص) خواستند که به استنادِمادَّه دو از قراردادِ صلحِ مذکور ، خواهرشان به مکّه بازگردانده شود .آنحضرت فرمودند : زنان مشمولِ پیمانِ یاد شده نیستند .
آیه دهم سُورَه مُمْتَحِنَه ، در تأییدِ فرمایشِ رسول اکرم (ص) نازل گردید .
10) یااَیهَاالَّذینَ آمَنُوا اِذاجائَکُمُ الْمُؤْمِناتُ مُهاجِراتٍ فَامْتَحِنُوهُنَّ اللهُ اَعْلَمُ...
ای کسانی که ایمان آوردهاید ، هرگاه زنان مسلمان به عنوان مهاجرت نزد شما آمدند آنان را آزمایش کنید ! خدا به ایمانشان داناتر است . پس اگر آن زنان را با ایمان تشخیص دادید ، بسوی شوهران کافرشان بازنگردانید . نه این زنان برای کافران حلال هستند و نه کافران برای ایشان .
آنچه کافران خرج این زنان کردهاند به آنان بدهید (یعنی خسارتِ شوهَرِ کافر را بازپرداخت کنید) و بر شما حرجی نیست که با این زنان ازدواج کنید ، هرگاه مَهرشان را بدهید .زنان کافر را نگهداری نکنید (زنی که ظاهراً مسلمان بوده و بسوی کفّار فرار کرده است) اما آنچه برای او خرج کردهاید از کفّار بازستانید . همچُنانکه آنان نیز (برای زنان مسلمان شده و آمده بسوی شما) هرچه خرج کردهاند مطالبه خواهند کرد . این است حکم خدا که میان شما اجرا میشود و خدا دانای درستکار است .
منبع: سیمای صدر اسلام، علی شهبازی، 1392، سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران