نابغه جعدی

نابِغَه جَعْدی- قَیس بن (کَعْبْ)بن عَبْدالله - حَیان (حَسان) بن قَیس بن عَبْدالله – اَبو لَیلَی
نابِغَه از شاعرانِ قوی‌طبعِ مُخَضْرَم می‌باشد . در نامِ او اختلافِ نظر است امّا کُنیه او را مُتَّفِقاً اَبو لَیلَی ذکر کرده‌اند .
وی در دورانِ جاهلیت ، پس‌از مدّتی سَرایش و شِعْر گفتن به خاموشی گرائیده و هنگامِ بعثت ، کارِ مجدّدِ خود را با سُرُودنِ اَشعاری در مَدْحِ اسلام و پیامبر  خدا(ص) آغاز کرد .
نابِغَه در زمانِ جاهلیت از بُت‌ها و مُسْکِرات دوری می‌گُزید .او متوجّه دینِ ابراهیم حَنیف(ع) بوده ، روزه می‌گرفت و اِستغفار می‌کرد .
ایشان نزدِ رسول خدا(ص) آمد و با قِرائَتِ اَشعاری دربارَه بهشت ،حِلْم ، حَلیم و ... اسلام آورده و موردِ تحسینِ آن‌حضرت قرار گرفت . پیامبر  اکرم(ص) در موردِ نابِغَه فرمودند :لایفْضُضِ اللهُ فَاکَ ، خداوند دهانت را سالم نگهدارد ! و یاخداوند دندان‌هایت راحفظ کند !
نقل است که پس ‌از دعای آن‌حضرت ، وی بیش از یکصد سال زیست و دندان‌هایش سالم و بسیار برّاق باقی بود .
در‌ آثارِ بعضی از سخنورانِ ‌پارسی به این داستان اشاراتی وجود دارد .منوچهری می‌گوید‌:
بر لب و دندان آن شاعر که نامش نابِغَه ست
کِی دعا کردی رسول هاشمی خیر الوَرَی

طولِ عُمْرِ نابِغَه موردِ اختلافِ تاریخ‌نویسان است . طِبقِ قولی او در پایانِ خِلافتِ عُمَر ، صد و هشتاد سال سِنّ داشته وهمزمان با خِلافتِ عَبْدالله بن زُبَیر می‌زیسته و چُنانچه این مطلبصحیح باشد ، نابِغَه حدوداً دویست و بیست سال زندگی کرده است .
ایشان روزگاری مُلازِمِ عُمَر بن خَطّاب بود امّا در دورانِ خَلیفَه سوّم با وی وَداع کرده و به میانِ قَبیلَه خود رفت . نابِغَه هنگامِ خِلافتِ امام علی(ع)نزدِ آن‌حضرت بازگشته و گوش به فرمانِ ایشان در جنگ صِفّین شرکت کرد . گویند وی مدّتی نیز در حیرَه ، مَدّاحِ نُعْمان مُنْذِر بوده است .
نابِغَه جَعْدی یکی از حُنَفاء محسوب می‌شود .