مِعْراجِ رسول خدا(ص)
عُروج و صُعود پیامبر اکرم(ص) به آسمانها که تصریحاً در دو سُورَه اَسْراء و نَجْمْ از قرآنکریم آمده ، مخصوصِ آنحضرت بوده و هیچ پیامبری تاکنون به چُنین ویژگی و فضیلتی مُشَرَّف و مُکَرَّم نگردیده است .خداوند در آیه یکم سُورَه اَسْراء میفرماید :
1) سُبْحانَ الَّذِی اَسْرَی بِعَبْدهِ لَیلاً مِنَ الْمَسْجِدِالْحَرَامِ اِلَی مَسْجِدِ الْأَقْصَی الَّذِی بَارَکْنَا ...
منزّه است پروردگاری که شبانگاه ، بنده خویش را از مسجدالحرام بسوی مسجدالأَقْصی که اطراف آن را با برکت کرده ، سَیر داد تا بعضی ازآیاتِ خویش را به او نشان دهد و خداوند آگاه و بصیر است .
مِعْراجِ رسول اکرم (ص) ، مُتعاقِبِ پایان یافتنِ مُحاصَرَه مسلمانان درشِعْبِ اَبوطالب و درگذشتِ عموی وفادار و ایثارگرِ آنحضرت :اَبوطالب ، همزمان با شبِ هفدهم ماه مبارک رمضان و هجده ماه پیش از هجرت صورت پذیرفت . مَبداءِ آغازِ عروجِ ایشان از منزلِ اُمّ هانی بنت اَبوطالب در مکّه به سَمْتِ بَیتالْمُقَدَّس میباشد .
آنجناب در مدّتِ کوتاهی از نقاطِ مختلفِ مسجدالاَقْصَی و زادگاهِ حضرت مسیح(ع) در بَیتاللَحْم ، منازِل ، آثار و جایگاهِ اَنبیاء علیهم السلامبازدید فرموده و سپس از آنجا به آسمانها صعود کردند .
رسول اکرم (ص) پساز مُشاهَدَه نظمِ جهانِ هستی ، افلاک و ستارگان ،گفتگو با فرشتگانِ آسمانی و ارواحِ پیامبر ان علیهم السلام ، دیدنِ مراکزِ رحمت و عذاب (بهشت و دوزخ) ، درجاتِ بهشتیان و دوزخیان ، آشنایی بارموزِ هستی ، اسرارِ جهانِ آفرینش ... و قدرتِ بی پایانِ خداوند ، سرانجام به سِدْرَه المُنْتَهَی رسیدند . آنحضرت پساز خاتمه مِعْراج ،جهتِ مراجعت به زمین ، از همان مسیرِ صُعود بازگشته و مجدّداً در بَیت الْمُقَدَّس فرود آمدند . آخرین مَرْحَلَه بازگشتِ ایشان ، حرکت از فرازِ آسمانِ بَیتالْمُقَدَّس به طَرَفِ مکّه بود که طَی آن ، کاروانهای زمینی را مُشاهَدَه نموده و پس از فرود در مکّه ، ویژگیهای آنها را برای مردمبازگو کردند . مدّت زمانی بعد که کاروانهای یاد شده به مقصد رسیدند ، علیرغمِ اینکه صحّتِ گفتار و اطّلاعاتِ اِرائَه شده توسّطِ پیامبر اسلام(ص) موردِ تأیید قرارگرفت ، قُرَیش طِبقِ عادتِ دیرینه خود ، هَمَه چیز را تکذیب نمودند .
با مُلاحَظَه آیه اوّل سُورَه اَسْراء میتوان چُنین نتیجه گرفت که :
- خداوند با بیانِ سُبْحان الَّذِی اَسْرَی ...... خود را صراحتاً از هر عیب و نقص مُـنَزَّه دانسته و عامِلِ سَیر دادنِ پیامبر اعظم(ص) معرّفی می نماید تا مردم در جستجوی قواعِد و قوانینِ معمول نباشند و به دلیلِ خارج بودنِ مِعْراج از قدرت و امکاناتِ فِعلی بشر ، آنرا تکذیب نکنند .
- ذکرِ کلمه لَیلاً ، شبانه بودنِ سفر را مورد تأیید قرار می دهد ، هرچند که در لفظِ عَرَب ، کلمه اَسْرَی صرفاً در حرکتِ شبانهکاربُرد دارد .
- عُرُوجِ آنحضرت با جسم و روح صورت پذیرفته زیرا منظور از لفظِ بِعَبْدهِ ، شامِلِ بدن و روح میگردد و چُنانچه مِعْراج صرفاً وِجْهَه روحانی داشت لازم بود نوشته شود : بِرُوحِهِ .
سُورَه دیگری که بر بخشِ دوّمِ سفر ، یعنی حرکت از بَیت الْمُقَدَّسبه آسمانها تصریح دارد آیاتِ دوازده تا هجده سُورَه وَالنَّجْم است .
12) اَ فَـتُمَارُونَهُ عَلَی مَا یرَی 13) وَ لَقَدْ رَآهُ نَزْ لَه اُخْرَی 14) عِنْدَ سِدْرَه الْمُنْتَهَی
آیا با او دربارَه آنچه (با چشمِ خود) دیده مُجادَ لَه میکنید !؟و بارِ دیگر نیز او را (جیرئیل را) مُشاهَدَه کرد – نزدِ سِدْرَه الْمُنْتَهَی – که جَنَّت اْلمَأْوَی در آنجاست – در آن هنگام آثارِ شکوه ، سِدْرَه الْمُنْتَهَی را پوشانده بود – دیده او خطا و یا طغیان نکرد – او مقداری از آیاتِ پروردگارِ خود را دید .
این آیات همچُنین پاسخ به کسانی است که پساز شنیدنِ فرمایشِ رسول خاتم(ص) مبنی بر اینکه فرشته وَحْی : جبرئیل امین(ع) را در چهره واقعی مُشاهَدَه نمودهاند ، سخنِ ایشان را با دشمنی وستیزهجوئی ، اِنکار و ردّ میکردند .
در این عُرُوج و صُعُود ، نمازهای یومیه بر مسلمین واجِب گردید .
منبع: سیمای صدر اسلام، علی شهبازی، 1392، سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران
1- حَیَوة القُلُوب ، کتاب دوّم ، ص 700 .
2- طبقات الکبری ، ج1 ، ص 200- 199 ، مُتَرْجَم ، آغازِ عُرُوجِ آنحضرت را طِبقِ روایتهای دیگر،از خانَةِ کَعْبَة ، شِعْب اَبوطالب و یا منزلِ اُمّ هانی ذکر کرده است .
3- سِدْرَة الْمُنْتَهَی : نامِ درختی در بهشت و یا در آسمانِ هفتم ، سَمْتِ راستِ عَرْشِ الهی است که به غیر از پیامبر، هیچکس حتّی حضرت جبرئیل امین مُجاز نیست از آن عبور کند .
4- جَنّت المأوی : یکی از بهشتهای هشتگانه است .
5- طبقات الکبری ، ج1 ، ص200- 199 ، مُتَرْجَم - فروغ ابدیّت ، ج1، ص 379 الی 386 - سیرَةِ نَبَویَّة ، ج 1، ص244 الی 250 ، مُتَرْجَم ، در صفحه 245 این کتاب ، از قول حَسَنْ بَصْری ، مُعاویَة و عایِشَة ، مِعْراجِ پیامبر روحی و در حالتِ خواب ذکر شده است .