لیله المبیت

لَیلَه الْمَبیت
پس‌از انجامِ بَیعَتِ دوّم عَقَبَه در شب سیزدهم ذی الحِجَّه سال 13 بعثت ،و همچُنین گسترشِ روزافزونِ اسلام در مدینه و انتشارِ اخبارِ آن ، دشمنانِ رسول خاتم(ص) ، هجرتِ آن‌حضرت از مکّه به مدینه و تبدیلِآن شهر به یک پایگاهِ قدرتمندِ اسلامی علیه کفّار و مشرکین را خطری جدّی دانسته و جهتِ چاره‌جویی ، مجلسِ دارالنَّدْوَه را در ماه صَفَرِسال 14 بعثت تشکیل و گِردِ هم جمع شدند . آنان سرانجام بعد از بحثِ بسیار و تبادل نظرات ، پیشنهادِ اَبو جَهْلْ مبنی بر تشریکِ مَساعی کلّیه قبایل برای کُشتنِ پیامبر اکرم(ص) را موردِ تصویب قرار دادند . جهتِ اجرای این تصمیمِ شُوم ، مقرّر گردید نمایندگانی از تمامِ قبایل ،در شبِ اوّل ماه رَبیع الاوّل سال 14 بعثت ، منزلِ آن‌حضرت را مُحاصَرَه کنند .
جبرئیلِ امین(ع) به امرِ خداوندِ منّان ، در آغازِ شبِ موعودنازل و فرمانِ حقّ مبنی بر نخوابیدنِ حضرت محمّد(ص) در بسترشان راابلاغ کرد .
رسول گرامی اسلام(ص) به دستورِ قادرِ متعال ، آماده حرکت شده و علی(ع) را فرمودند که آن شب با پوشیدنِ روپوش مخصوصِ پیامبر (ص) ، در بسترِ ایشان بخوابد و بعد از اِعاده امانت‌های مردم که نزدِ رسول خاتم(ص) نگهداری می‌شد ، آماده هجرت به مدینه گردد ! جمیعِ مفسّران، نزولِ آیه 207 سُورَه بقره را در شأنِ ایثار و از جان‌گذشتگی مولای متّقیان ، امام علی(ع)و مربوط به لَیلَه ‌المَبیت می‌دانند :
 وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضَاتِ اللهِ وَاللهُ رَؤُفٌ بِالْعِبَادِ
و از مردم کسانی هستند که جانشان را برای کسب رضای خداوند می‌دهند و خدا نسبت به بندگانش مهربان است .
هنگامِ خروجِ محمّدِ بن عَبْدالله(ص) از بَیت ، اَبوجَهْل بن هِشام در حالِ صحبت با همفکرانش ، وَعْدَه و وَعیدهای خاتم پیامبر ان(ص) رابه صورتِ تمسخرآمیز ، برای آنان بازگو می کرد . آن‌حضرت درحالی‌کهآیه 9 از سُورَه مبارکه یس را قِرائَت می‌کردند از کنارِ (یا از میان) مُحاصَرَه‌کنندگان عبور نمودند و هیچ‌یک از کفّار و مشرکین نتوانست ایشان را رؤیت کند .
9) وَ جَعَلْـنَا مِنْ بَینِ اَیدِیهِم سَدّاً وَ مِنْ خَلْفِهِمْ سَدّاً فَأَغْشَیناهُمْ فَهُمْ لایبْصِرُونَ
ما از پیشِ رو و از عقبِ سَر ، مانعی دور ِآنان کشیده و آنها را با آن پوشاندیم. دیگر جائی را نمی‌بینند .
اندکی پس‌از این ماجرا ، مردی از کنارِ اَبو جَهْلْ و یارانش عبور‌کرده و پرسید: به انتظارِ کسی هستید؟ جواب دادند: آری ، محمّد(ص) ! مردِ عابر سوگند یاد نمود که آن‌حضرت را لحظاتی قبل ، در حالِ گذشتن از کنارِ آنان دیده است . با شنیدنِ این سخنان ، مردانِ قُرَیشبه داخلِ بَیت هجوم بُردند و امام علی(ع) را در بِستَر یافته و پرسیدند : پسرعمویت کجاست؟ ایشان پاسخ داد : مگر ایشان را به من سپرده بودید که حال پاسخگوی شما باشم !؟ سُراقَه بن مالِک مَخْزُومی گفت :اکنون که محمد(ص) نیست ، بهتر است علی (ع) را از دست نداده و او را به قتل رسانیم . اَبو جَهْلْ تشجیع به این اقدام شد لکن نگاهِ غضب‌آلود و هیبتِ مولا علی(ع) او را بیم داده و از این تصمیم منصرف ساخت .
رسول خدا(ص) پس‌از تَرْکِ منزل ، برابرِ هماهنگی قبلی و یا بطورِ پیش‌بینی نشده ، در طولِ مسیر با اَبوبکر مواجه گردیده و باتّفاقِ وی ، رهسپارِ غاری درکوهِ ثَور شدند . آن‌حضرت مدّتِ سه روز در آنجا ماندند . در این مدّت علی(ع) ، هِنْد بن اَبی هالَه :فرزندِ خَدیجَه سلام الله علیها ،عَبْدالله و اَسماء ذاتُ النِّطاقَینْ: فرزندانِ اَبوبکر ،و عامِر بن فُهَیرَه : چوپانِ اَبوبکر ، به غارِ مذکور تردّد داشتند . پیامبر  خدا(ص) همزمان با شب چهارم رَبیع‌الاوّلسال 14 بعثت ، غار را بسوی مدینه تَرْک کرده و هشت روز بعد ،مُقارِنِ روز دوشنبه 12 رَبیع‌الاوّل ، به مَحَلِّ قُبا واقع در دوازده کیلومتری مدینه رسیدنـد . جهتِ پـوشـیــده مــانــدنِ حــرکتِ آن‌حضرت ،مسیرِ هجرت، خارج از راهِ عمومی مکّه به مدینه انتخاب گردیده بود .