عرج

عَرَج
پیامبر  خدا(ص) در پایانِ سال نهم هجری ، اَبوبکر را مأمورِ انجامِ حَجّ کردند . پس‌از عزیمتِ اَبوبکر بسوی مکّه ، آیاتی از سُورَه بَرائَت دربارَه مشرکین بر قلبِ پیامبر  اسلام(ص) نازل گردید . عِدَّه‌ای از مردم به رسول خدا(ص) عرض کردند : خوب است این آیات را برای اَبوبکر بفرستید تا بر مشرکین قِرائَت کند ! آن‌حضرت فرمودند :
لَا یؤَدِّی عَنّی اِلَّا رَجُلٌ مِنْ اَهْلِ بَیتِی . جُز من و یا مردی از خاندان من ، این پیام را نمی‌رساند .
بنا بر نقل قولِ دیگری مأموریتِ مذکور از ابتدا به اَبوبکر واگذار شده بود و پس‌از آن دستور رسید که پیامِ بی‌‌زاری از مشرکین را شخصِ پیامبر (ص) یا یک‌نفر از خودِ وی باید ابلاغ کند و در همین راستا ایشان علی(ع) را احضار کرده و فرمودند : سریعاً حرکت کُن و آیاتِ مذکور را از اَبوبکر بگیر و روزِ عید قربان در مِنَی بر مشرکین بخوان  !
علی بن اَبیطالب(ع) طِبقِ دستورِ پیامبر (ص) بر اُشتر ِآن‌حضرت که قَصْواء نام داشت سوار و تا حوالی جُحْفَه طَی مسیر کرده و در مَحَلّی به نامِ عَرَج ،با اَبوبکر ملاقات و او را از مأموریتِ خود مطّلِع ساخت .
در این رابِطَه که نزولِ آیاتِ سُورَه توبه قبل یا بعد از حرکتِ اَبوبکربوده و آیا از همان ابتدا اَبوبکر با آیاتِ مذکور عازِمِ حَجّ شده بود و همچُنین پس‌از ملاقاتِ امام علی(ع) با اَبوبکر و اطّلاعِ وی از مأموریتِ آن‌حضرت ، آیا اَبوبکرکماکان در رأسِ‌کاروانِ حَجّ باقی مانده و یا به مدینه بازگشته است و ... در کُتُبِ تاریخ و تفاسیر اختلافِ نظر وجود دارد .به عنوانِ مثال شیخ مفید در ارشاد ، حاکم در مستدرک ، نسائی در خصائص و ... نقل کرده‌اند که اَبوبکر از ابتدا با آیاتی از سُورَه بَرائَت عازِم گردید و پس‌از آن با نزولِ حضرت جبرئیل امین(ع) و صدورِ فرمانِ جدید به پیامبر (ص)مبنی بر اینکه این مأموریت را باید پیامبر (ص) ویا فردی از اَهلِ‌بَیتِ ایشان انجام دهد ، مولی الموحّدین حضرت علی (ع) عُهْدَه‌دارِ مأموریت گردید . علی‌اَی‌حال مُوَرّخین و صاحبانِ سِیر اتّفاقِ‌نظر دارند که سرانجام حضرت علی(ع) در مِنَی حاضر و ده آیه نخست از سُورَه توبه را در اجتماعِ مشرکینِ قِرائَت نموده و به موجبِ آن بعضی از اعمالِ مشرکین مانند : طوافِخانَه کَعْبَه به صورتِ عریان ، حضورِ مشرکان در مراسِمِ حَجّ و ... ممنوع گردید .